به پیشنهاد بنیاد میراث پاسارگاد سال ۱۳۹۵، سال بزرگداشت مهستی گنجوی، نام می گیرد

امسال بنیاد میراث پاسارگاد، به دلایلی که ذکر خواهد شد، تصمیم گرفته است تا سال  ۱۳۹۵ را به نام «مهستی»، یکی از ارزشمندترین شعرای پارسی زبان ایران، نام گذاری کند؛ زنی شجاع و اندیشمند  که ۹۰۰ سال پیش چنان زیست و چنان اندیشید و سخن گفت که اکنون زنان بزرگ و برابری خواه جهانی می‎اندیشند و می‎گویند.

بنیاد میراث پاسارگاد، به‎ رسم ۱۰ سال گذشته‎ی خود، امسال نیز، در آستانه‎ی بزرگترین و مهم‎ترین عید و جشن ایرانیان، نوروز جهانی، نامی را برای سالی که از راه می‎رسد انتخاب و پیشنهاد می‎کند.

این انتخاب، چون همیشه، در چارچوب نگاهداری و نگاهبانی از میراث‎های فرهنگی و تاریخی ایرانزمین انجام می‎گيرد.

هدف بنیاد میراث پاسارگاد از نامگذاری این سال‎ها متوجه ساختن مردمان به ارزش‎های کم نظير میراث‎های فرهنگی و تاریخی ایرانزمین، در طول تاریخ، بوده است؛ میراث‎هایی که به‎دلیل بی‎توجهی، تبعیض، و فرهنگ ستیزی در سایه قرار گرفته یا در خطر ویرانی و نابودی افتاده‎اند.

یکی از این میراث‎ها به‎وجود شخصیت‎های بزرگی مربوط است که به‎دلیل استثنایی بودن در حوزه‎های علمی، ادبی، سیاسی، و فرهنگی جهانی دهش‎های مهمی به تاریخ سرزمين خود و به جوامع بشری داشته‎اند.

امسال بنیاد میراث پاسارگاد، به دلایلی که ذکر خواهد شد، تصمیم گرفته است تا سال ۱۳۹۵را به نام «مهستی»، یکی از ارزشمندترین شعرای پارسی زبان ایران، نام گذاری کند؛ زنی شجاع و اندیشمند که ۹۰۰ سال پیش چنان زیست و چنان اندیشید و سخن گفت که اکنون زنان بزرگ و برابری خواه جهانی می‎اندیشند و می‎گویند.

مهستی، از ادبا، متفکرین، موسیقیدان‎ها، و پایه‎گذار مکتب «شهرآشوب» است. او در قرن پنجم و ششم زیسته و ساکن شهر گنجه، زمانی که گنجه جزو شهرهای ایران شناخته می‎شد، بود.

از او مجموعه‎ای رباعی باقی مانده که در آن از کارافزارها، حرفه‎ها، و صنایع  و اصطلاحات فنی دوره‎ای که زندگی می‎کرده، نام برده و آگاهی‎های روشن و با اهمیتی داده است. به گونه‎ای که می‎توان از آن‎ها به‎عنوان نوعی گزارش تاریخی نام برد.

مهستی به‎دلیل زن بودن و قرار گرفتن در سایه‎ی مردسالارانه‎ای که قرن‎هاست بر سرزمین ما افتاده، در حیات‎اش مورد آزار و فشار زیاد متعصبین قرار گرفت اما او شجاعانه مقابل بیدادها ایستاد و با نیروی اندیشه و هنرش توانست نام خود را تا امروز زنده نگاهدارد.

بسیاری از شعرهای مهستی نشانگر ذهنیتی است که نه تنها به برابری زن و مرد باور دارد، بلکه آن را اعلام و فریاد می‎کند. فریادی که به ويژه امروزه در  سرزمین‎مان نیز معنا و مفهومی بزرگ دارد:

ما را به دَمِ پیر نــــگه نتوان داشت

در خانۀ دلگیر نــــگه نتوان داشت

آن را که سر زلف چو زنجیر بوَد

در خانه به زنجیر نگه نتوان داشت

متاسفانه اکنون نیز مهستی به‎شدت مورد بی‎مهریِ متعصبین در ایران قرار دارد تا جایی که سازمان میراث فرهنگی ایران حاضر نبوده حتی از مهستی به‎عنوان یکی از مشاهیر پارسی گوی نام ببرد و حتی در برابر جمهوری آذربایجان، که او را به‎عنوان مهمترین و اولین شاعر آن کشور به یونسکو معرفی کرده کاملا ساکت و «راضی» بوده است.

ما، اگرچه معتقدیم که میراث فرهنگی و تاریخی، و همچنین شخصیت‎های استثنایی در زمینه‎های گوناگون، متعلق به کل جامعه‎ی بشری هستند، و خوشحاليم که لااقل در کشور آذربایجان قدر و منزلت این زن بزرگ را گرامی می‎دارند، اما باور داريم که سکوت و بی‎توجهی مسئولین میراث فرهنگی در ارتباط با مشاهیری که به تاریخ ما نیز ربط دارند، آن هم به‎دلیل ملاحظات سیاسی یا مذهبی،  به میراث‎های بشری لطمه‎ی بزرگی می‎زند.

بنیاد میراث پاسارگاد، ضمن اعلام سال ۱۳۹۵به نام مهستی گنجوی و تقديم تبریک سال نوی باستانی به ایرانیان و مردمان کشورهایی که نوروز را گرامی می‎دارند، از همه‎ی دانشمندان، نویسندگان، و فرهنگ دوستان تقاضا دارد که مطالبی را که در ارتباط با این شخصیت بزرگ تاریخی‎مان وجود دارد (چه انتشار یافته و چه منتشر نشده) برای انتشار و ثبت در آرشیو «بنیاد» برای ما بفرستند.

بيائيد امسال را به نام مهستی بزرگ، و اندیشه‎ی برابری‎خواه او، آغاز کرده و برای همه‎ی ساکنان زمين، سالی سراسر شادمانی، صلح و آزادی آرزو کنيم.

با مهر و آرزوی خرّمی

شکوه میرزادگی

از سوی بنیاد میراث پاسارگاد

اسفند ۱۳۹۵ خورشیدی ـ  مارچ 2016

کمیته بین المللی نجات پاسارگاد

www.savepasargad.com